บริการรับขึ้นรูปโลหะ หรือการขึ้นรูปโลหะ (Metal Forming) คือ เปลี่ยนรูปร่างของโลหะจากสถานะหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นโลหะหลอมละลายแล้ว หรือโลหะแข็ง เพื่อให้ได้โลหะตามรูปร่าง รูปทรง ขนาด และดีไซน์ที่ต้องการ

โดยบริการรับขึ้นรูปโลหะ แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ คือ
การขึ้นรูปโลหะแบบร้อน (Hot Working) เป็นการรับขึ้นรูปโลหะที่อุณหภูมิสูงกว่าอุณหภูมิจุดหลอมเหลวเล็กน้อย ทำให้เกิดการเปลี่ยนรูปของโครงสร้างผลึกภายในโลหะ ทำให้โลหะมีความยืดหยุ่นและสามารถขึ้นรูปได้ง่าย ตัวอย่างกระบวนการขึ้นรูปโลหะแบบร้อน ได้แก่ การตีขึ้นรูป การอัดรีด การรีดร้อน เป็นต้น

การขึ้นรูปโลหะแบบเย็น (Cold Working) เป็นการรับขึ้นรูปโลหะที่อุณหภูมิต่ำกว่าอุณหภูมิจุดหลอมเหลวเล็กน้อย ทำให้เกิดการเปลี่ยนรูปของโครงสร้างผลึกภายในโลหะ แต่มีขนาดเล็กกว่าการขึ้นรูปโลหะแบบร้อน ทำให้โลหะมีความแข็งแรงและทนทานมากขึ้น ตัวอย่างกระบวนการขึ้นรูปโลหะแบบเย็น ได้แก่ การดัด การปั๊ม การเจาะรู เป็นต้น

กระบวนการขึ้นรูปโลหะโดยทั่วไป ประกอบด้วยขั้นตอนหลักๆ ดังนี้

เตรียมวัสดุโลหะที่นำมาใช้ขึ้นรูปจะต้องได้รับการเตรียมให้อยู่ในสภาพที่เหมาะสม เช่น การทำความสะอาด การตัดแต่ง เป็นต้น

ขึ้นรูปโดยการอาศัยแรงทางกลในการเปลี่ยนรูปร่างของโลหะ โดยอาศัยแม่พิมพ์เป็นตัวกำหนดรูปร่างของชิ้นงาน

อบชุบโลหะเพื่อให้โลหะมีสมบัติทางกลที่เหมาะสม เช่น ความแข็งแรง ความทนทาน เป็นต้น

ปัญหาพบบ่อยในบริการรับขึ้นรูปโลหะ

สามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ ได้แก่

ปัญหาที่เกิดจากแม่พิมพ์

ความล้มเหลวของแม่พิมพ์ เกิดจากการสึกหรอ การแตกร้าว การกัดกร่อน หรือความเสียหายอื่นๆ ของแม่พิมพ์ ซึ่งอาจทำให้ชิ้นงานเสียหายหรือไม่สามารถผลิตได้
ความคลาดเคลื่อนของแม่พิมพ์ เกิดจากการกัดเซาะ การบิดเบือน หรือความผิดพลาดอื่นๆ ในการผลิตแม่พิมพ์ ซึ่งอาจทำให้ชิ้นงานมีรูปร่างหรือขนาดที่ไม่ถูกต้อง
การยึดเกาะของวัสดุ เกิดจากการที่วัสดุติดกับแม่พิมพ์ ซึ่งอาจทำให้ชิ้นงานเสียหายหรือไม่สามารถถอดออกจากแม่พิมพ์ได้

ปัญหาที่เกิดจากวัสดุ

ความแข็งของวัสดุ วัสดุที่มีความแข็งสูงอาจทำให้ขึ้นรูปยากและเสี่ยงต่อการแตกหัก
ความเหนียวของวัสดุ วัสดุที่มีความเหนียวต่ำอาจทำให้ขึ้นรูปง่าย แต่อาจทำให้เกิดปัญหาเช่น การยืดหด หรือการเกิดรอยแตก
ความสะอาดของวัสดุ วัสดุที่ปนเปื้อนอาจทำให้เกิดปัญหาในการขึ้นรูป เช่น การกัดเซาะแม่พิมพ์ หรือการเกิดรอยตำหนิบนชิ้นงาน

วิธีป้องกันปัญหาในการขึ้นรูปโลหะ
ออกแบบชิ้นงานให้เหมาะสมกับกระบวนการขึ้นรูปและวัสดุที่ใช้
เลือกกระบวนการขึ้นรูปที่เหมาะสมกับวัสดุและรูปร่างของชิ้นงาน
เลือกใช้อุปกรณ์ที่มีคุณภาพและเหมาะสมกับกระบวนการขึ้นรูป
ตรวจสอบคุณภาพชิ้นงานอย่างสม่ำเสมอ เพื่อระบุและแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น