โดยธรรมชาติแล้วร่างกายของมนุษย์เราจะมีการสร้างภูมิคุ้มกันอยู่ในตัวเองอยู่แล้ว เมื่อมีอะไรที่ร่างกายมองว่ามันเป็นสิ่งแปลกปลอมจะเกิดการต่อต้าน กับสิ่งที่มากระตุ้นนั้น ไม่ช้าก็เร็วร่างกายจะแสดงปฏิกิริยาการแพ้ออกมาให้เห็นอย่างแน่นอน อย่างเช่น บางคนรับประทานอาหารบางชนิดนานมาแล้วถึงมีอาการแพ้อาหารในภายหลัง แต่บางครั้งก็แพ้อย่างรุนแรงมีอาการแพ้อาหารแบบเฉียบพลันขึ้นทันที หรือมีอาการจุกเสียดท้องบ่อย ๆ จนป่วยเรื้อรัง หากใครที่มีภาวะแพ้อาหารเช่นที่กล่าวมานี้ ไม่ควรนิ่งนอนใจ ควรรีบไปเข้ารับการตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง เพื่อหาสาเหตุการแพ้ หาทางป้องกันและรักษาแต่เนิ่นก่อนอาการลุกลามหนัก เพื่อหาคำตอบเกี่ยวกับเรื่องนี้ ว่าแล้วอาการภูมิแพ้อาหารแฝงคืออะไร? แตกต่างอย่างไรกับการแพ้อาหารแบบทั่วไป ทางศูนย์สุขภาพนครธน ของรพ.นครธน มีคำตอบมาให้แล้วค่ะ

ภูมิแพ้อาหารแฝงกับแพ้อาหารแตกต่างกันอย่างไร
หลายคนอาจคิดว่าการแพ้อาหารทั้ง 2 แบบนี้มีอาการเหมือนกัน แต่แท้จริงแล้วทั้งสองมีอาการที่แตกต่างกัน ดังนี้

การแพ้อาหารแบบทั่วไป เมื่อร่างกายรับประทานอาหารที่แพ้เข้าไปเพียงเล็กน้อยก็ตาม จะไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้ทำงานเกินกว่าปกติ โดยร่างกายจะเข้าใจผิดว่าสิ่งที่รับประทานเข้าไปเป็นอันตรายต่อร่างกาย จึงเกิดปฏิกิริยาแบบเฉียบพลัน ซึ่งอาการอาจเกิดขึ้นเพียงระบบเดียวหรือหลายระบบก็ได้และค่อนข้างรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ เช่น เกิดผื่นคันตามร่างกาย อาเจียน ท้องเสีย หรือเกิดภาวะช็อก หายใจติดขัด หอบ ซึ่งอาการรุนแรงอย่างหลังจำเป็นต้องรีบพบแพทย์ทันที

ภาวะภูมิแพ้อาหารแฝง เมื่อร่างกายได้รับอาหารที่แพ้เข้าไปจะมากหรือเล็กน้อย ก็จะไม่แสดงอาการในทันที แต่จะเกิดอาการเมื่อผู้ป่วยรับประทานอาหารชนิดนั้นซ้ำ ๆ ภูมิแพ้ในลักษณะนี้จะทำให้มีอาการเรื้อรังโดยที่ไม่รู้ตัว และภาวะนี้ไม่สามารถทานยาแก้แพ้เพื่อลดอาการได้ ทำให้ไม่มียารักษาโดยตรงนอกเหนือไปจากรักษาตามอาการ และเลี่ยงอาหารที่แพ้จะสามารถดีขึ้น และกลับมารับประทานได้ หากเราเลี่ยงอาหารนั้นเป็นเวลาช่วงหนึ่ง โดยเฉลี่ยประมาณ 6 เดือน


ภูมิแพ้อาหารแฝงเป็นอย่างไร
ภูมิแพ้อาหารแฝง หรือเรียกอีกแบบว่า การแพ้อาหารแบบเรื้อรัง เป็นภาวะอาการแพ้ที่เกิดจากภูมิคุ้มกัน (antibody) ชนิด IgG (Immunoglobulin G) ที่ร่างกายสร้างมาต่อต้านอาหาร โดยบางครั้งจะทำปฏิกิริยากับอาหารที่แพ้แล้วทำลายเนื้อเยื่อของร่างกายเราเองหรือไปรบกวนระบบภูมิต้านทานทั้งร่างกายจนแปรปรวน เนื่องจากร่างกายเข้าใจคลาดเคลื่อนคิดว่าเป็นสิ่งแปลกปลอมเข้ามา และจะยังไม่ก่อให้เกิดอาการผิดปกติรวดเร็วทันทีทันใด ซึ่งจุดนี้เป็นจุดสำคัญที่ทำให้คนที่มีอาการต่าง ๆ เหล่านี้ไม่ทราบว่าอาการนั้นเกิดจากสาเหตุใด และไม่ทราบว่าได้เกิดการแพ้อาหารชนิดนั้น ๆ ขึ้นมา ทำให้ยังคงรับประทานอาหารนั้นต่อ ร่างกายก็ยิ่งต่อต้าน ยิ่งกระตุ้นการสร้าง IgG มากจนกำจัดไม่หมด ร่างกายก็จะโดน IgG ทำลาย ส่งผลให้มีอาการต่าง ๆ ตามมาในที่สุด

ภูมิแพ้อาหารแฝงมีลักษณะอาการอย่างไร
ลักษณะอาการของการแพ้อาหารแบบแฝงนั้น มักจะมีอาการโดยที่เราไม่ทราบสาเหตุว่าแพ้สิ่งใด อาหารชนิดไหน เนื่องจากจะใช้เวลานานกว่าจะแสดงอาการ โดยอาจใช้เวลากว่า 48 ชั่วโมง มักแสดงอาการหลากหลาย แต่ไม่รุนแรง และมีอาการแพ้เป็นอยู่บ่อยครั้งแบบเรื้อรัง จนไม่คิดว่าเป็นอาการของการแพ้อาหาร แม้อาการแพ้ไม่รุนแรง แต่ก็อาจเป็นเบื้องหลังของอาการน่ากวนใจบางอย่าง โดยภูมิแพ้อาหารแฝงนั้นมีอาการที่แสดงได้หลายจุด ได้แก่
• อาการทางเดินอาหาร เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องผูก ท้องเสีย ลำไส้แปรปรวน จุกเสียดท้อง เกิดแก๊สในกระเพาะอาหารทำให้เรอและผายลมบ่อย เป็นต้น
• อาการทางผิวหนัง เช่น กลุ่มสิวอักเสบ หรือการอักเสบใต้ชั้นผิวหนังตามจุดต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น ใบหน้า ตามตัว บริเวณหลัง แขนขา ลมพิษ ผื่นคัน ผิวบวม เป็นต้น
• อาการทางเดินหายใจ เช่น ไอ จาม น้ำมูกไหล จมูกอักเสบ ไซนัสอักเสบ คัดจมูก หอบหืด เป็นต้น
• อาการอื่น ๆ เช่น ปวดหัวแบบเรื้อรัง ไมเกรน อาการปวดตามข้อ เป็นต้น

รู้ได้อย่างไรว่า เป็นภูมิแพ้อาหารแฝง

หากสำรวจตัวเองแล้วเป็นไปตามอาการในข้างต้น และลองหลีกเลี่ยงอาหารที่ต้องสงสัยแล้วยังไม่ดีขึ้น ควรมาปรึกษาแพทย์ตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง เพื่อให้ทราบสาเหตุที่แน่ชัด ปัจจุบันทราบได้โดยเข้ารับการตรวจเลือด การทดสอบเลือดสำหรับสารก่อภูมิแพ้อาหาร IgG ทั้งนี้การตรวจเลือดสามารถช่วยให้เรารู้ว่า การแพ้อาหารที่แอบแฝงอยู่นั้นเป็นอาหารชนิดใด โดยวิธีการคือ ส่งเลือดเข้าไปตรวจ วิเคราะห์จากห้องปฏิบัติการ ซึ่งจะรายงานผลการตรวจออกมาเป็นระดับการแพ้อาหารแต่ละรายการ เพื่อให้เราได้ป้องกันและหลีกเลี่ยงจากภัยแฝงต่าง ๆ ของโรคที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคตได้ ภูมิแพ้อาหารแฝงนั้นไม่สามารถทานยาแก้แพ้เพื่อให้อาการดีขึ้นได้ หากยังปล่อยไว้ให้อาการสะสมเรื่อย ๆ โดยไม่ได้รับการรักษา หรือรับการตรวจวินิจฉัยอย่างถูกวิธี อาจนำไปสู่การเกิดโรคต่าง ๆ มากมายตามมาได้ในท้ายที่สุด เช่นนั้น หากสงสัยว่าอาการที่เราเป็นอยู่นั้นเข้าข่ายต้องสงสัยแพ้อาหารแฝงหรือไม่ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัย หรือ สอบถามปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์โดยไม่มีค่าใช้จ่ายได้ที่ด้านล่าง

สำหรับใครที่มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องผูก ท้องเสีย ลำไส้แปรปรวน จุกเสียดเรื้อรัง มีภาวะการแพ้ แต่ยังไม่แน่ใจว่าเป็นการแพ้อาหารแบบธรรมดา หรือเป็นภูมิแพ้อาหารแฝง มีข้อสงสัยอยากสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมในเรื่องนี้ ทางศูนย์สุขภาพนครธน รพ.นครธน ทีมแพทย์ชำนาญการ และบุคลากร พร้อมช่วยเหลือ ให้คำปรึกษา สามารถติดต่อสอบถามเพิ่มเติมก่อนได้ตามข้อมูลที่ให้ไว้ได้เลยค่ะ

ขอบคุณข้อมูลจาก : https://www.nakornthon.com/article/detail/ภูมิแพ้อาหารแฝง-ภาวะต้องสงสัยของอาการผิดปกติหลายอย่าง/